การศัลยกรรมขากรรไกร
การศัลยกรรมขากรรไกร คืออะไร
การศัลยกรรมขากรรไกร หรือการผ่าตัดขากรรไกร จะใช้แก้ไขปัญหาเมื่อมีการปรับตำแหน่งของกระดูกขากรรไกร ส่วนใหญ่การผ่าขากรรไกรจะทำร่วมกับการจัดฟัน ซึ่งทันตแพทย์จัดฟันและศัลยแพทย์ผ่าตัดขากรรไกรจะต้องทำงานร่วมกัน เพื่อให้ได้ผลการรักษาภายหลังการผ่าตัดที่ดีที่สุด ทั้งในแง่ความสวยงามและการทำหน้าที่ของฟัน
ลักษณะที่ผิดรูปของใบหน้าและขากรรไกร
ขากรรไกรบนยื่น
ขากรรไกรบนยื่นออกไปทางด้านหน้าได้มากกว่าปกติรวมถึงฟันด้านบนที่ยื่นไปด้านหน้ามากกว่าปกติเช่นกัน โดยผู้ที่มีขากรรไกรลักษณะนี้จะไม่สามารถปิดปากได้สนิท ทำให้เห็นฟันบนอยู่เสมอ และส่วนใหญ่จะพบว่าเวลายิ้มจะเห็นเหงือกมากกว่าปกติ
ขากรรไกรบนอยู่หลังกว่าปกติ
เกิดจากมีการเจริญเติบโตของขากรรไกรบนน้อยกว่าปกติ ซึ่งมักพบได้ในกรณีปากแหว่งเพดานโหว่ หลังจากที่มีการผ่าตัดรักษาปากแหว่งหรือเพดานโหว่ ในขณะที่อายุยังน้อยมีผลทำให้การเจริญเติบโตของกระดูกขากรรไกรบนถูกจำกัด
ขากรรไกรล่างยื่น
เกิดในคนที่มีการเจริญเติบโตของขากรรไกรล่างมากเป็นพิเศษทำให้ขากรรไกรล่างยื่นยาว ใบหน้าจึงดูยาวมากและฟันล่างยื่น มาข้างหน้า ปกติเวลากัดฟัน ฟันล่างจะอยู่ด้านในกว่าฟันบนขณะที่คนที่มีขากรรไกรล่างยาวมักพบว่าฟันล่างจะอยู่ออกมาข้างหน้ากว่าฟันบน
ขากรรไกรล่างอยู่ด้านหลังกว่าปกติ
ในขณะที่มีการพัฒนาผิดปกติอันเนื่องจากปัจจัยทางพันธุกรรมเป็นผลให้ขากรรไกรมีขนาดเล็ก ลักษณะเหมือนปากนก “Bird Face” ทำให้มีการพัฒนารูปร่างของคางที่ไม่เหมาะสม
ขั้นตอนในการศัลยกรรมขากรรไกร
- การตรวจประเมิน : ทันตแพทย์ทำการตรวจประเมินขั้นแรก ได้แก่ ลักษณะใบหน้า ภาพถ่าย ภาพถ่ายรังสี รอยพิมพ์ฟัน และการตรวจสอบทางการแพทย์ เพื่อป้องกันปัญหาสุขภาพที่จะมีผลต่อการผ่าตัดหรือการดมยาสลบ
- การเตรียมตัวก่อนการผ่าตัด : จัดฟันเพื่อเตรียมลักษณะการสบฟัน เพื่อการผ่าคัด
- การผ่าตัดและการดูแลหลังการผ่าตัด : โดยจะต้องเข้าพักในโรงพยาบาลหนึ่งวันก่อนการผ่าตัดเพื่องดน้ำ อาหารและเตรียมตัวสำหรับการผ่าตัดในวันต่อมา ในวันที่ทำการผ่าตัดจะมีการใช้การดมยาสลบซึ่งจะทำในโรงพยาบาล และต้องมีการพักฟื้นที่โรงพยาบาลประมาณ 1-3 วัน อาจมีการให้เลือดระหว่างการผ่าตัดร่วมด้วย
- การรักษาหลังการผ่าตัด : การจัดฟันภายหลังการผ่าตัดเพื่อปรับการสบฟันระยะสมบูรณ์
ระยะเวลาในการศัลยกรรมขากรรไกร
การศัลยกรรมขากรรไกรอาจใช้เวลาตั้งแต่ 1.5 ชม. จนถึงหลายชั่วโมง ขึ้นกับชนิดของการผ่าตัด การผ่าตัดมักจะทำในช่องปากเพื่อไม่ให้เห็นรอยแผลเป็นภายนอก
การดูแลรักษาหลังการผ่าตัดขากรรไกร
- ปฏิบัติตามคำแนะนำของทันตแพทย์อย่างเคร่งครัด
- รักษาสุขภาพช่องปากด้วยการแปรงฟันด้วยแปรงสีฟันขนนุ่ม และใช้น้ำยาบ้วนปากร่วมด้วย เพื่อลดการติดเชื้อและอาการแทรกซ้อนอื่นๆ
- ควรรับประทานอาหารเหลวในช่วง 2-4 สัปดาห์
คำถามที่พบบ่อย
A : เนื่องจากการศัลยกรรมขากรรไกรเป็นการผ่าตัดที่แก้ปัญหาในเรื่องของการปรับให้ขากรรไกรอยู่ในตำแหน่งที่ถูกต้อง ไม่สามารถช่วยในเรื่องการเรียงตัวของฟัน หรือตำแหน่งของฟันที่ถูกต้องได้ จึงจำเป็นต้องมีการจัดฟันร่วมด้วย
A : อาการบวมหลังการผ่าตัดแก้ไขได้ ดังนี้
- ทานยาลดอาการบวม
- ใช้การประคบเย็นประมาณ 3-5 วันแรกหลังการผ่าตัด จากนั้นเปลี่ยนเป็นประคบร้อน/อุ่น ต่อเนื่องอีก 3 วัน หรือตามคำแนะนำของทันตแพทย์
- ควรนอนยกศีรษะสูงประมาณ 30 องศา ประมาณ 2 สัปดาห์
A : ในแต่ละบุคคลอาจจะมีอาการเจ็บ หรือปวดมากน้อยจะแตกต่างกันไป สามารถระงับอาหารเจ็บปวด โดยการทานยาระงับปวดร่วมกับการทำตามคำแนะนำของศัลยแพทย์และทันตแพทย์อย่างเคร่งครัดในการปฏิบัติตัวหลังผ่าตัด
A : ข้อควรระวังการศัลยกรรมขากรรไกร มีดังนี้
- ควรงดการเคี้ยวอาหารเป็นระยะเวลาอย่างน้อย 3 เดือน
- ควรหลีกเลี่ยงการออกกำลังกายหรือการทำกิจกรรมต่างๆ ที่ต้องใช้แรง เช่น การวิ่ง การยกของหนักๆ เนื่องจากอาจมีอาการแผลฉีกและเกิดการสูญเสียเลือดได้