ฟันสึก (Tooth wear) เป็นภาวะที่ผิวฟันถูกทำลายจนสูญเสียเนื้อฟันไป ซึ่งสามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุและมีหลายลักษณะ โดยแบ่งได้เป็น 4 แบบหลักๆ ดังนี้
1. ฟันสึกจากการเสียดสี (Abrasion)
สาเหตุ:
- เกิดจากแปรงฟันแรงเกินไป หรือใช้แปรงขนแข็ง 🪥
มักสึกบริเวณ “คอฟัน” เหมือนเป็นร่องเล็กๆ
จุดสังเกต:
-
ฟันสึกบริเวณคอฟัน (ใกล้เหงือก) เป็นร่องเว้าแนวนอน
-
มักพบที่ฟันหน้า หรือฟันกรามด้านแก้ม
แนวทางแก้ไข:
-
ปรับวิธีแปรงฟันให้ถูกต้อง ใช้แปรงขนนุ่ม
-
เปลี่ยนยาสีฟันให้มีผงขัดน้อย
-
อุดฟันบริเวณที่สึกเพื่อป้องกันเสียวฟันและเพิ่มความแข็งแรง
-
ทำวีเนียร์ ทำครอบฟัน
- จัดฟันเพื่อให้ฟันสบได้อย่างสมบูรณ์เป็นการแก้ไขปัญหาระยะยาว
2. ฟันสึกจากกรด (Erosion)
สาเหตุ:
-
ดื่มเครื่องดื่มรสเปรี้ยวหรืออัดแก๊สบ่อย
-
กรดจากโรคกรดไหลย้อน หรืออาเจียนบ่อย
-
การอมมะนาว น้ำส้ม หรือน้ำผลไม้บ่อยๆ
ลักษณะ:
-
ผิวฟันเรียบ มันเงา เหมือนถูกกัดกร่อน
-
ฟันดูบาง สีเหลืองขึ้น เพราะเห็นเนื้อฟันชั้นใน
แนวทางแก้ไข:
-
ลดอาหารหรือเครื่องดื่มที่มีกรด
-
ดื่มน้ำเปล่าหรือบ้วนปากหลังดื่มของเปรี้ยว
-
ใช้น้ำยาบ้วนปากหรือยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์สูง
-
ในกรณีสึกมาก: อุดฟัน หรือทำครอบฟัน
3. ฟันสึกจากการสบฟัน (Attrition)
สาเหตุ:
-
การบดฟัน (Bruxism) หรือกัดฟันในตอนกลางคืน
-
การสบฟันแน่นเกินไป
ลักษณะ:
-
ฟันสึกที่บริเวณปลายฟัน หรือด้านบดเคี้ยว
-
ฟันดูเตี้ยลง ขอบฟันไม่เท่ากัน
-
อาจมีอาการเสียวฟัน ปวดกราม หรือปวดข้อต่อขากรรไกรร่วมด้วย
แนวทางแก้ไข:
-
ทำ เฝือกสบฟัน (night guard) ป้องกันการสึกเพิ่ม
-
ปรับการสบฟันหากผิดปกติ
-
ในกรณีสึกมาก อาจต้องทำครอบฟันเพื่อคืนรูปฟัน
4. ฟันสึกจากแรงดันภายในฟัน (Abfraction)
สาเหตุ:
-
เกิดจากแรงเคี้ยวหรือแรงบดฟันที่มาก ทำให้ฟันโค้งงอเล็กน้อย
-
เนื้อฟันบริเวณคอฟันแตกออกเป็นร่อง
ลักษณะ:
-
สึกเป็นร่อง V เล็กๆ ที่คอฟัน
-
มักเกิดร่วมกับการเสียดสีหรือการบดฟัน
แนวทางแก้ไข:
-
อุดฟันบริเวณที่สึก
-
ใส่เฝือกสบฟันหากมีแรงบดฟันร่วมด้วย
✅ สรุปแนวทางดูแลป้องกันฟันสึก
-
แปรงฟันเบาๆ ใช้ขนนุ่ม
-
หลีกเลี่ยงอาหารรสเปรี้ยวจัดหรือมีกรด
-
ตรวจฟันทุก 6 เดือน
-
หากมีนิสัยกัดฟันหรือฟันสึกมาก ควรพบ ทันตแพทย์เฉพาะทางฟื้นฟูฟัน (Prosthodontist) เพื่อวางแผนการรักษาเฉพาะบุคคล

English